Wielu właścicieli firm czy osób zarządzających, dyrektorów czy członków zarządów rozważa dwa warianty:
- Wynajęcie pracownika ochrony, z firmy zajmującej się profesjonalnie ochroną osób i mienia;
- Zatrudnienie własnego pracownika na stanowisku administracyjnym, który dodatkowo ma wpisane zadania reagowania na zdarzenia negatywne.
Dzisiejszy nasz artykuł poświęcimy prawnym możliwościom działania, na które składają się:
- W przypadku pracownika ochrony – uprawnienia wynikające z art. 36 Ustawy o ochronie osób i mienia
- W przypadku własnego pracownika – ujęcie obywatelskie czyli stan regulowany art. 243 Kodeksu Postępowania Karnego.
Pracownik ochrony i jego uprawnienia
Co do zasady wszystkie uprawnienia pracownika ochrony zawarte są w art 36 Ustawy o ochronie osób i mienia. Obejmują one:
- Prawo do ustalenia uprawnienia oraz legitymowania w celu ustalenia tożsamości
- Wezwanie do opuszczenia obiektu osób nieuprawnionych
- Ujęcie w celu przekazania Policji osób, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia, życia i chronionego mienia
- Użycia środków przymusu (pracownicy kwalifikowani)
- Użycia lub wykorzystania broni palnej (również pracownicy ochrony kwalifikowani).
Każda osoba
Każda osoba w trybie i na zasadach opisanych w art. 243 Kodeksu Postępowania Karnego (ujęcie obywatelskie) ma prawo ująć osobę:
- Na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa lub wykroczenia (o tym niżej)
- W bezpośrednim pościgu
TYLKO wtedy, gdy nie można ustalić tożsamości tej osoby lub zachodzi obawa ukrycia się.
Porównując te dwa przepisy należy zwrócić uwagę, na bardzo istotne różnice:
Czas podjęcia interwencji – pracownik ochrony ma prawo podjąć interwencję w sytuacji zagrożenia dla chronionego mienia (lub osób). W przypadku osoby dokonującej ujęcia w trybie art. 243 KPK interwencja ta może mieć miejsce tylko w sytuacji gdy doszło do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, a osoba jest naocznym świadkiem.
Osoba wobec której podejmowana jest interwencja – pracownik ochrony może podjąć interwencję wobec KAŻDEGO. W przypadku ujęcia obywatelskiego dokonane ono może być tylko wobec osób nam nieznanych lub takich, które mogą się ukryć. A więc co do zasady odpada interwencja wobec osoby zatrudnionej w firmie, czy znanej osobiście.
Źródło różnic
Źródłem różnic w tych dwóch regulacjach jest kwestia zawodowego wykonywania zadań ochrony przez pracowników ochrony. Uprawnienie do interwencji, ujęcia osoby jest czynnością zawodową, nadzorowaną przez kwalifikowanych pracowników ochrony. Dodatkowo agencje ochrony muszą posiadać obowiązkowe ubezpieczenie OC (odpowiedzialności cywilnej), które pokryje ewentualne szkody w przypadku przekroczenia uprawnień. Samo przekroczenie jest również sankcjonowane.
Osoby dokonujące ujęcia obywatelskiego co do zasady wykonują to jako realizację społecznego obowiązku. Z tego powodu ich uprawnienia i zakres działania ograniczony jest tylko do niezbędnego minimum. Dla przykładu zauważenie kradzieży dokonanej przez sąsiada powinno skutkować złożeniem zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, bez konieczności podejmowania bezpośrednich działań i konfrontacji.
Ujęcie obywatelskie, a wykroczenie
Do ujęcia obywatelskiego osoby będącej sprawcą wykroczenia stosuje się odpowiednio art 243 Kodeksu Postępowania Karnego. Mówi o tym art 45 § 2 Kodeksu Postępowania w Sprawach o Wykroczenia. Odpowiednio oznacza, że muszą zaistnieć te same okoliczności.
Podsumowanie
Każdy zarządzający organizacją musi sam podjąć decyzję w jaki sposób chce chronić swoją firmę, dobytek, mienie. W Polsce, poza obiektami obowiązkowej ochrony istnieje dowolność. Można korzystać z ochrony miru domowego, czy obrony koniecznej. Tylko czy są to wystarczające podstawy?
O tym w kolejnych artykułach w kategorii Prawo.
