W trakcie wielu audytów pojawiają się rekomendacje i uzasadnienia do nich, zawierające odniesienie do celu realizowanej usługi ochrony fizycznej osób i mienia. W wielu przypadkach jest to niestety dość instrumentalne traktowanie przepisów, a cel jest definiowany sam w sobie, a więc „aby nie było przestępstw i wykroczeń” albo „aby nieuprawnione osoby nie weszły”.
Podejście to jest jednak błędne, ponieważ zarówno ochrona przed przestępstwami i wykroczeniami, jak i wtargnięciem osoby nieuprawnionej w obiektach obowiązkowej ochrony jest narzędziem, a nie celem.
Ważny interes – banki
Jako przykład posłużą nam banki. Czy naprawdę Ustawa o ochronie osób i mienia, a więc akt prawny, którego celem jest ochrona społeczeństwa (realizacja postanowień Konstytucji), wymaga wpisania na listę banków ze względu na kradzież mienia? Nawet kradzież mienia wielkich rozmiarów? W przypadku banków z dużym udziałem państwa można by jeszcze uznać, że efektem jest pośrednio ochrona majątku publicznego, ale co w przypadku banków typowo komercyjnych?
Przyjęcie stanowiska, że nasza krajowa ustawa ma za zadanie chronić interesy finansowe przedsiębiorców z Holandii, Hiszpanii czy USA byłoby chyba zbyt wielką woltą.
W jakim celu jest więc dokonywany wpis na listę obiektów obowiązkowej ochrony?
Odpowiedzi szukać należy w art. 5 ustawy. Wymienia on kilka podstawowych kategorii obiektów podlegających ochronie, wskazując cel ochrony. A więc:
- Celem ochrony obiektów z ppkt. 2 ust. 2 art. 5 jest obronność państwa. A więc obiekty te nie są chronione, dlatego, aby nie doszło do przestępstw i wykroczeń jako takich, czy wejścia osoby, ale po to, aby utrzymać zdolność obrony państwa.
- Celem ochrony obiektów z ppkt 2 jest interes gospodarczy, a więc funkcjonowanie państwa.
- Celem ochrony z ppkt. 3 jest bezpieczeństwo publiczne.
Aby wiedzieć więc, jaki jest cel sprawowanej ochrony osób i mienia w konkretnym obiekcie, należy sprawdzić podstawę i treść wpisu na listę obiektów obowiązkowej ochrony. I z tej treści zrozumieć, z jakiego powodu nasz obiekt jest chroniony.
Dlaczego to takie ważne?
Wiele osób kierujących obiektami nie ma świadomości, jaką kategorią obiektu kierują. Skutkiem tego jest nieświadomość potencjalnej odpowiedzialności. Polskie prawo karne nie przewiduje co prawda łączenia kar jak prawo w USA, niemniej warto pamiętać, że niezapewnienie ochrony (zaniechanie), o którym mowa w Ustawie o ochronie osób i mienia, nie jest jedynym przepisem karnym, który w tym przypadku może mieć zastosowanie. W przepisach posiadamy szereg postanowień, które mają zdecydowanie większy kaliber i są to właśnie zarządzenia mówiące o narażeniu interesu gospodarczego, obronności czy też obejmujące utratę (lub jej ryzyko) dziedzictwa narodowego.
W związku z powyższym warto dokładnie wczytać się w podstawę wpisu na listę i zidentyfikować wszystkie przepisy prawa, aby precyzyjnie określić cel ochrony. Jak napisałem wyżej – ochrona przed przestępstwem, wykroczeniem czy wejściem osoby nieuprawnionej jest narzędziem, które ma dostarczyć celu, a więc zapewnienia bezpieczeństwa gospodarczego czy ochrony dóbr narodowych.
