Wiele firm zajmujących się zabezpieczeniami technicznymi mówi w swoich ofertach o systemach antywłamaniowych, czy systemach przeciw kradzieżowych, mając na myśli systemy wykrywające i ujawniające zagrożenia. Czy rzeczywiście systemy te przeciwdziałają włamaniu? Czy kradzieży? Czy też jest to tylko marketingowy slogan? Na to pytanie spróbujemy odpowiedzieć w dzisiejszym artykule.
Funkcje elementów systemu ochrony fizycznej
Kompletny system ochrony fizycznej składa się z wielu elementów, których cele stosowania można sprowadzić do czterech etapów działania:
- Wykrycie zagrożenia;
- Ujawnienie zagrożenia;
- Opór (przeciwdziałanie zagrożeniu);
- Reakcja (interwencja).
Wykrycie zagrożenia
Wykrycie zagrożenia jest to wykrycie zjawisk, zdarzeń, okoliczności, które nie są zgodne z pożądanym stanem. Może być to nieuprawnione wejście (w tym włamanie), zbyt wysoka temperatura, próba dokonania przestępstwa lub wykroczenia przeciwko mieniu i/lub osobom.
Wykrycie zagrożenia może być realizowane zarówno przez systemy techniczne jaki również personel bezpieczeństwa. Przy czym pisząc personel bezpieczeństwa mamy na myśli wszystkie osoby, które mają w swoich zadaniach elementy bezpieczeństwa. W tym rozumieniu pani sprzątająca, która wykryje ślady włamania jest personelem bezpieczeństwa (pomocniczym).
Ujawnienie zagrożenia
Ujawnienie zagrożenia a jego wykrycie to dwa etapy. Niestety rzadko oddzielnie rozpatrywane w systemach bezpieczeństwa i ochrony. Ujawnienie zagrożenia jest to sygnalizacja i/lub alarmowanie.
Przykład:
System sygnalizacji pożaru wykrywa zagrożenie. Nie jest podłączony do jednostki Państwowej Straży Pożarnej. Ujawnienie zagrożenia, czyli “dostrzeżenie go” jest rolą pracownika ochrony, który jednak go nie zauważa.
W przykładzie doszło do wykrycia zagrożenia, nie zostało ono jednak we właściwy sposób ujawnione. Przypadek (wbrew pozorom) bardzo częsty w związku z brakiem właściwej i rzetelnej procedury zakupowej usług ochrony.
Przeczytaj więcej o doborze pracowników ochrony: Pracownik ochrony, ale jaki?
Funkcje ujawnienia mogą realizować:
- Systemy techniczne oparte o reakcję na stan raportowany z czujki;
- Systemy techniczne oparte o sztuczną inteligencję (AI) lub uczenie maszynowe (budowa algorytmów);
- Osoby pełniące funkcje operatorów, dyspozytorów lub dyżurnych.
Opór (przeciwdziałanie zagrożeniu)
Istotę oporu wskazaliśmy już w artykule związanym z zabezpieczeniem budowlanym. Co do zasady celem jest powstrzymanie zagrożenia (włamywacza, pożaru) na taki czas, aby służby odpowiedzialne za reakcję miały możliwość podjąć interwencję jeszcze w czasie, w którym zabezpieczenie nie zostanie przełamane.
Czytaj więcej o zabezpieczeniach: Charakterystyka obiektu cz. I.
Tematyce doboru zabezpieczeń z pewnością zostanie poświęconych wiele osobnych artykułów.
UWAGA: Nie w każdym systemie ochrony i bezpieczeństwa występują elementy stawiające opór.
Opór jako funkcja systemów realizowana jest najczęściej przez zabezpieczenie techniczne, rzadziej przez personel bezpieczeństwa.
Reakcja.
Ostatnią podstawową funkcją, która jest realizowana w systemach bezpieczeństwa fizycznego i ochrony jest reakcja. Powinna ona nastąpić:
- W wyniku wykrycia i ujawnienia zdarzenia;
- W czasie oporu stawianego zagrożeniu;
- Być skuteczna, czyli podjęta przez odpowiednio dobrane siły i środki.
Reakcja na zagrożenie nie zawsze musi być związana z interakcją (interwencją) jak również nie zawsze musi być wykonana przez własne środki ochrony. Dla przykładu pożar z reguły jest działaniem realizowanym przez Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze PSP, działania wobec aktywnego strzelca (active shooter), przez jednostki i specjalizowane pododdziały Policji. Ważne jest jednak, aby faza ta została rozważona i następowała w określonych wyżej parametrach.
System antywłamaniowy, czy sygnalizacji?
Wracając do kwestii poruszonej na wstępie, możemy już wrócić do pytania będącego tytułem artykułu.
Czy system sygnalizujący włamanie jest systemem ANTY-włamaniowym?
Kilka pytań pomocniczych:
- Czy realizuje funkcje oporu?
- Czy chroni (oporem) mienie lub osoby przed zagrożeniem do czasu reakcji?
- Czy podejmuje reakcję (interwencję)?
Kilka lat temu pisząc artykuł na prośbę jednego z najstarszych i nieistniejących już tytułów wydawniczych pokusiłem się o bardzo sarkastyczny komentarz dotyczący zabezpieczeń technicznych, które miały wypierać pracowników ochrony fizycznej, jako zbędnych w nowoczesnych i inteligentnych systemach:
,Jeszcze nie spotkałem takiego systemu sygnalizacji włamania, którego przewody zerwałyby się ze ściany, oplotły włamywacza, a czujka podała podstawę prawną i faktyczną interwencji.
Bramki antykradzieżowe
Drugim sloganem handlowym, który ma niewiele wspólnego z rzeczywistością są “bramki antykradzieżowe”. Podobnie jak z systemem sygnalizacji włamania nie widziałem takiej, która rzuciłaby się pod nogi złodzieja sklepowego. Wykonała poprawną technikę interwencyjną, a następnie wezwała Policję.
Podsumowanie
Każdy z elementów systemu bezpieczeństwa i ochrony fizycznej ma swoje cele, zadania i funkcje. Ważne by projektant systemu potrafił właściwie zintegrować ich działania i nie pominął żadnej z funkcji.
To jakie parametry podać dla zabezpieczenia technicznego (tzw. jednostki oporowe – RU, resistance unit), jak określić czas minimalny dla grupy interwencyjnej, jak wskazać zadania dla personelu bezpieczeństwa (też kierownika sklepu, który ma np. zadzwonić) to zagadnienia wynikające już z analizy zagrożeń, o której będziemy pisać w dziale eksperta.
Kupując usługę – garść porad
Kupując usługi pamiętaj o funkcjach systemu. Pamiętaj, że handlowiec, który wchodzi z ulicy i ma gotowe rozwiązanie najprawdopodobniej nie jest ekspertem. Po prostu ma produkt do sprzedania, podobnie jak banki czy ubezpieczalnie.
Aby mieć pewność, że jest inaczej, a system dopasowany jest do potrzeb poproś dostawcę o:
- Przedstawienie analizy zagrożeń, która jest podstawą propozycji;
- Przedstawienie sposobu realizacji funkcji wykrycia, ujawnienia (dobrze, aby były dokumentowane) i interwencji;
- Jeśli system obejmuje zabezpieczenie techniczne – ściany, okna, drzwi, sejfy i kasety poproś o przedstawienie klasy każdego z tych systemów i uzasadnienie, dlaczego je wybrał.
W przeciwnym razie może się okazać, że system to po prostu głośny “wyjec” o funkcjonalności alarmu w samochodach, które potrafią “wyć” całą noc, a reakcji nie ma żadnej.
